Familiekroniek van Sassenheimse predikant ontdekt

Datum : 08-02-2021

Erfgoed Leiden en Omstreken en Stichting Oud Sassenheim hebben gezamenlijk een zeldzame kroniek over de predikantenfamilie Cloppenburg verkregen. De kroniek bestrijkt bijna een eeuw aan familiegeschiedenis. Het boekwerk was in handen van een antiquair. De kroniek is nu in het Sassenheimse archief ondergebracht dat in beheer is bij Erfgoed Leiden. De familiegeschiedenis bevat naast geboortes, huwelijken en overlijden ook details over het leven toen. Makkelijk na te lezen voor iedereen door de al gemaakte transcriptie.  

De familiekroniek bevat niet alleen een opsomming van voorouders van Gerardus Cloppenburg, maar ook veel informatie over familieleden van ds. Cloppenburg. Van een jong overleden “zeer verstandig en gehoorzame” dochter tot zoon Abraham die als boekhouder naar Oost-Indië trok. Deze details maken het handgeschreven document tot een voor die tijd unieke familiekroniek.  

Grafkelder
Gerardus Cloppenburg begon met de kroniek toen hij predikant was in Sassenheim. Zijn zoon Nicolaus, predikant in ’s Gravenmoer, zette het werk voort. De beschreven periode loopt van 1675 tot 1772. Gerardus Cloppenburg predikte in de dorpskerk van Sassenheim van 1708 tot 1750. Hij stierf in 1754 en werd begraven in een grafkelder in de dorpskerk. De graven en de grafkelders zijn later bij een renovatie in 1923 verwijderd. Een aantal familieleden van Gerardus Cloppenburg is ook begraven geweest in de dorpskerk, maar niet in een grafkelder. Koster Paul Vliem beschikt nog over een afschrift van het gravenregister. Op het in 1886 gemaakte predikantenbord in de consistoriekamer wordt Gerardus Cloppenburg vermeld, maar daarop is de familienaam geschreven met een “K”. De eerste op het bord vermelde predikant is David Jacobi, die in 1592 met prediken begon in ‘Zassenheijn’.  

35 predikanten
De kroniek begint met een door zoon Nicolaus opgestelde lijst van maar liefst 35 predikanten, zowel van vaders- als van moederszijde. Ook een aantal broers en een zwager waren predikant. Nicolaus was er trots op en liet deze lijst graag zien.  

Een verstandig en gehoorzaam kind
Daarna volgen de familieaantekeningen van vader Gerardus Cloppenburg. Hij begint bij zijn ouders Ruwart Cloppenburg en Johanna Adriana Lover, die op 24 december 1673 te Ankeveen in het huwelijk traden. Ook noemt hij zijn geboorte op 1 maart 1675 te Kortenhoef. Gerardus trouwde in juli 1701 in de Franse kerk te Amsterdam met Maria Domburg. Hij noemt in de kroniek hun dertien kinderen waarvan enkele op jonge leeftijd overlijden. Zo schrijft hij over zijn jongste dochter Geertruijda Johanna: ‘na dat wel een jaar de koors gehad had, edog in twee daegen schielijk van haar verstand beroovd, met geduurige stuijpen eijndelijk sagjens ontslaapen’. Hij merkte daarbij op dat zij ‘een zeer verstandig en gehoorzaam kind geweest zijnde’.

Oost-Indië
Cloppenburg gaat uitvoerig in op het leven van zijn dierbare kinderen. Het schrijft over zijn zoon Abraham, die op 6 december 1728 als boekhouder is meegegaan op het schip Kerssenhoff naar Oost-Indië. De predikant tekende hierbij aan: ‘D’Here bewaere en geleijde hem over zee, en brenge hem in sijne vreese in de haeve van sijne begeerte’. In 1731 keerde Abraham terug. Hij vertrok vervolgens op 5 januari 1732 met het schip Gaasperdam naar Kaap de Goede Hoop om daar met zijn geliefde te trouwen en te wonen.   

Met eenpaerige stemmen
In zijn uitgebreide en zeer gedetailleerde familiekroniek beschrijft Gerardus Cloppenburg zijn benoeming tot predikant van Sassenheim. Hij was op 11 juni 1708 met eenpaerige stemmen en genoegen tot predikant van Sassenheijm beroepen en binnen 14 dagen van zijn Excellentie de Grave van Portland (doen in England zijnde) geapprobeert’. Hij werd op 16 september 1708 door ds. Holtius (predikant van Koudekerk) tot predikant van Sassenheim bevestigd. Op 13 juni 1751 werd Gerardus Cloppenburg opgevolgd door ds. Johannes Balthazar Bennet. Geliefd Zoon Nicolaus schrijft op het einde van kroniek over het overlijden van zijn vader. Zijn moeder was kort daarvoor na ‘zeer veele jaaren met de smertelijke jigtpijnen gelaboreert’ overleden. . Gerardus Cloppenburg was ‘in leeven zeer waardig en veel gelieft’ predikant in ‘Zassenheijn’. De laatste jaren had hij last van ‘groote verswakkinge en verstervinge van leevensgeesten’ en kon daardoor de familieaantekeningen niet meer bijhouden. Gerardus Cloppenburg overleed op 3 november 1754 op 79-jarige leeftijd.   De scans van de vertaalde familiekroniek worden volgende week online gezet op de website van Erfgoed Leiden en Omstreken en Stichting Oud Sassenheim. Het originele handgeschreven document is in te zien bij Erfgoed Leiden en Omstreken, Boisotkade 2 A, Leiden (vanwege corona thans gesloten). Onderzocht wordt of het mogelijk is het document naar Sassenheim te halen en tentoon te stellen in de Oude Dorpskerk van Sassenheim tijdens Open Monumentendag op 11 september.